Noorwegen - Rondane - Heidal

 

 

 


Rondane is een natuurgebied halfweg Oslo en Trondheim. 
In 2005 zitten we aan de zuidkant ervan, 
eerst een week in Venabu Fjell Hotel  
en dan twee weken in Heidal in een huisje

 


   Grotere kaart weergeven

Heidal, Bakketun, huisje Låven. Een huisje uit 1711, een oude hooischuur - wat in het Noors bijna net zo klinkt (± høyskure).

Gehuurd via www.novasol.com bij Herr Bakke.

We ontdekken dat we met plat Nederlands soms dichter bij het Noors zitten dan met Engels. 
- Een kaart > 'do you have a map?' 'Eh?.. Oh, kart' (zeg kaort)
- zuring = sure
- hoogte = høgda
- hooischuur: zie boven
Leenwoorden gaan fonetisch
- chauffeur = sjåfør: 
- bouillon = bulljong

Maar: Jei snakke ikke norsk
Jei=ik,   ikke = niet,    snakke - spreek

Noorwegen is lang

(Oslo - Kirkenes en 
Oslo - Rome 
schelen 100 km).

Tussen Oslo en Trondheim 
ligt Gudbrandsdalen 
In die regio 
ligt ook Rondane, 
met Venabu op ca 950 moh
en Heidal 50 km verderop, 
800 moh

Ons huisje lag ongeveer bij de poot van de kaasschaaf - die overigens een Noorse uitvinding is. 

Heidals 0st: ost = kaas

De bruine kleur komt van het lang doorkoken van de melk zodat de melksuikers carameliseren.

Zoete kaas: 
we kunnen er niet zo aan wennen.

Ze hebben ook hele grote kaasschaven
wat een nieuwe betekenis geeft aan 
het fenomeen 'de kaasschaafmethode'.

      
Huizen in Heidal: hytte, gammle gards, tømmerhus, sætri en tun

Harildstad - een van de vele gammle gards - oude boerderijen, met stallen, schuren, bakhuizen etc, waar Heidal beroemd om is.

De bussjåfør: "Er zijn hier zoveel oude houten huizen, kijk deze is uit de 18e eeuw, en die daar is zelfs uit begin 1600, dat we moeite hebben al die tømmerhus - getimmerde huizen - 
goed te onderhouden."

 Ons huisje op Bakketun is bijna driehonderd jaar oud, 
maar de oude meneer Bakke bouwt verder: 
op een huisje lager op de helling komt een verdieping 
en hij doet vast het grove werk - met veel recycling van hout. Iemand anders komt de afwerking doen.

 

 
 

Sommige constructies zijn bestand tegen de jaren, 
zoals hierboven Skogsæter, 

andere daarentegen... niet tegenaan lønen!  

Skogsæter, boven op de berg, staat al jaren scheef, 
vertelt Herr Bakke: 'toen ik hier 50 jaar geleden 
voor het eerst kwam hing het al zo schuin. 
Maar de constructie is degelijk.'

 

 

De grote boerderijen (gards) staan in de dalen, een eind boven het hoogwaterbed van de rivier.
 

Heidal, Hagan met poort

nog een toegangspoort

diagonale hekken

op kleinere, schuine velden 
gaat het hooi op de waslijn

Hoog in de heuvels liggen de sætri, de zomerboerderijen. 
Skogsæter, nu verlaten, het grasdak overgroeid met jeneverbes en complete berkenbomen (zie boven). 
Lusæter is nog een werkende boerderij, omringd door een hyttegrend: gebied met vakantiehuisjes

  
Over het hekje klimmen op Lusaeterhøgda: 
vele voorgangers maakten het al glad

Rawhide, møve them up them beasties!

Op Lusaeter lopen Hooglanders rond. 
Deze koos voor graziger weiden... en dat mag niet.

Wodan, pak tak !
Afdalen, pad / løype vanaf Skogsæter

 

Noorse cowboy en een koe die best hard kan hollen!
Hoe ziet het landschap eruit rond Heidal? Groen!

Onderin stroomt de Sjoa, 
een gletsjerrivier met blauw-groen water.

 In de reclamefolders en op internet zie je 
hoe je kunt raften, kanoën en kajakken in zo'n snelstromende rivier.
De enige rafts en kajaks die wij zagen 
in twee weken lagen ondersteboven op de imperiaal van auto's.

En wij maar rondkijken naar omgeslagen toeristen... 
Nada.

             

Lustjørne

Boven Heidal klim je uit het Sjoa-dal door bossen, langs stroompjes, meertjes naar open fjell en af en toe een oude sæter.

Wim ziet een eland gaan, verbazingwekkend elegant voor zo'n groot dier. 

Deze foto is overigens van de elg-safari in de avondschemer (half 12 dus) vanuit Venabu.


Een boggy patch is hier prima over te steken: 
vaak liggen er stenen of stammetjes 
of je kunt over de grijze kruipwilgen lopen.

Baardmos druipt van de bomen af - 
het Ban van de Ring gehalte van dit bos is hoog.

Mooi pad trouwens!

Een sæter die gerestaureerd wordt: 
gisteren kwam het grote spul, zoals nieuw hout, werktuigen, met een helikopter, vertelden de bouwvakkers enthousiast - want zij mochten meevliegen. 
Nu moeten ze weer 2 km lopen over het smalle pad door het Ban van de Ring bos, naar een andere sæter waar de weg eindigt en hun busje staat. We kunnen hen melden dat het busje er net nog stond...

Rode bordjes wijzen de weg en steken vast goed af in de sneeuw.

 


Een onleesbaar bordje beschrijf ik met de tekenpen met watervaste inkt, een mooie materiaal test: Grahøi 


Heidal Kyrkje  en Bjølstad kapel

Kerk herbouwd in 20e eeuw na brand door blikseminslag
houten zerken uit 19e eeuw
Bjølstadkapel is ouder dan de kerk, was een tijd schapenstal - hoe toepasselijk voor een kerkelijke gemeente die ook wel kudde heet.

De kapel is verplaatst van de oude hofstad Bjølstad naar de kyrkjegard  en heeft deurposten met houtsnijwerk uit vroeg/voorchristelijke periode (rond 1100)

en een mooi polychroom beeld van de H. Antonius 
- de man van de verloren / gevonden voorwerpen.

de sleutel van de kerk  
zal niet zo gauw kwijt raken
- erboven ligt een gewone 
LIPS sleutel voor het idee.

Het altaar heeft Mozes en Aäron als bijfiguren. 

De kerkbanken hebben mollige blote engeltjes op de zijkanten. 

Al het houtsnijwerk dateert uit de jaren 30, van na de brand: er zijn nog steeds mensen die het vak beheersen in Heidal, vertelt de rondleidster trots.

Wandelen

                                               Goede wandelschoenen 
zijn hier nuttig: de ondergrond kan rotsachtig zijn (Venabufjell vooral) of nat en zacht. 
  Na een rondje Skogsætra waren ze groen bestoft.
Nu glimmen ze weer van het vet. 

We wandelen op een windstille dag 
boven Lustjørne, 

we raken de weg wel kwijt, 
maar de vliegen niet...

Sta je even stil 
dan zit je weer onder.

Nog een geluk: 
het zijn vliegen en geen mygge.

 

Wim wil een no-fly-zone!

Voor mij maakt hij een muggen-muts: 
zo kruipen ze niet in mijn oren.

We hadden al oude vitrage en duct tape mee 
om horren te maken in onze hytte -
het restje is voor mij


Noorwegen heeft veel pant en returpant - statiegeld (onderpand), op grote en kleine flessen en op blik.


Wim brengt een paar lege bierblikjes terug (rechterfoto...) 


 

Het weer in Heidal, juli 2005

Bij 30° is een ijsje welkom: iskrem

We hebben twee weken goed weer gehad in Heidal,
af en toe valt er een druppie,
maar onze nieuwe regenjacks hebben we niet gebruikt. Meestal boven de 20° graden en vaak warmer.

Heidal geldt als een droog dal, een van de redenen
waarom zoveel oude houten huizen bewaard zijn.

De laatste dag in Heidal gaan we de mist in

Op de terugreis in Hamar regent het zelfs op de zonnebrillen!

Als we dan eindelijk de nieuwe regenjacks inwijden na drie weken vakantie wordt het tijd naar huis te gaan...

 

In schaatscafé Siste Indre (de Laatste Ronde - van de 10 km?), Hamar, zitten we kleumend onder een foto van Cees Verkerk.

 

Gardermoen, het nieuwe vliegveld van Oslo heeft veel glas, hout en aluminium.

Het glas is wat ongelijk verdeeld tussen øl en espresso.