Bijbel & Schilderen: Rizpa
Wie was Rizpa, wat weten we van haar? Verdraaid weinig! 
Ze is een van de vele vrouwen uit de Bijbel aan wie weinig aandacht is besteed, zelfs niet in de feministische exegese.

Ze was het bijwijf van koning Saul, zoals de Statenvertaling helder, hoewel niet politiek correct, meedeelt. 
Haar zonen en die van haar naamloze stiefdochter worden vermoord en niet begraven. 
Zij protesteert. Haar woorden zijn niet overgeleverd. Haar daden wel. 
Haar stiefdochter is vijf zonen kwijt: never seen, never heard - zij is met stomheid geslagen.

In 2 Samuel 21 wordt haar actie verteld, in één vers. 
Koning David laat haar twee zoons en vijf neven vermoorden door Gibeonieten, die de doden niet begraven, maar ophangen op de stadsmuur. 
Het verhaal speelt zich af tijdens een hongersnood. Er is al drie jaar droogte. 
Aan het begin van het seizoen worden de zeven mannen gedood. Dag en nacht waakt Rizpa over hen.

 

Rizpa verjaagt de vogels

"en zij liet het gevogelte des hemels 
op hen niet rusten des daags
noch het gedierte van het veld des nachts".

 

In Rizpa brandt vuur over het onrecht haar zoons en neven aangedaan: ze waren de zoons en kleinzoons van de vorige koning, Saul, 
en worden als vergelding voor een bloedschuld van 'Saul en zijn huis' door koning David opgeofferd: 
zeven mogelijke concurrenten voor de troon minder. En ze mogen niet begraven worden...

 

Gloeiende kool <-> ijzige omgeving

Rizpa' s naam betekent gloeiende kool 

 

De omgeving reageert niet. In Rizpa kan veel vuur branden - de omgeving blijft koud
Haar actie, haar wake duurt maanden: van het begin van het landbouwseizoen tot de oogsttijd - al was er niets te oogsten door de droogte.
"Totdat er water op hen drupte van den hemel": vijf, zes maanden houdt ze het vol.

Wat deed David? Hij deed 'de vuile was de deur uit', liet Gibeonieten de concurrenten voor de troon vermoorden, 
onder het mom van 'iets doen aan de droogte en luisteren naar de wil van God'. 
Maar God liet zich niet overhalen door de zeven doden; de droogte hield aan. 
David deed vervolgens lange tijd.... niets. 

Pas wanneer hij luistert naar iemand die boodschapt wat Rizpa aan het doen is, met daden die luider klinken dan woorden, komt hij in actie. 
Maar de dode zonen en kleinzonen van Saul zijn in de afwikkeling van het verhaal maar bijzaak: 
het gaat om de herbegrafenis van Saul en Jonathan, Sauls zoon en Davids vriend. 

Rizpa verdwijnt uit beeld. Maar haar actie - slechts in een enkele zin beschreven - is het scharnierpunt in het verhaal. 

Door haar komt uiteindelijk David, de dader, in actie. En als iedereen die dood is begraven is, 'ontdooit' ook God en komt er weer regen.

 

Rizpa in beeld

Het beeldend vertelde verhaal van Rizpa, met alle vreemde en raadselachtige elementen, zette mij aan het schilderen. 
Het contrast tussen de 'gloeiende kool' Rizpa en haar maanden lang stilblijvende omgeving fascineerde mij.

De bovenstaande schilderijen zijn olieverf op karton, 50 x 70 cm, 1998, W Boot

 

Rizpa spreekt

Er bestaat ook een lied van Rizpa, tekst Huub Oosterhuis en muziek Antoine Oomen. 
Rizpa komt eindelijk aan het woord...: "Jouw recht is slecht, koning!"

 

Rizpa's 'verhaal' in 2 Samuël 21